Akılcı İlaç Kullanım Talimatı
1.AMAÇ : Hastanedeki akılcı ilaç kullanımına yönelik uygulamaların belirlenmesi
2.KAPSAM : Hastalara verilecek ilaç tedavilerinin uygunluğunu, bunun kontrolü için kurulan Akıllı İlaç Kullanımı Sorumlu Ekibinin görevlerini kapsamaktadır.
3.TANIMLAR :
Akıllı İlaç Kullanımı ( Rasyonel Farmokoterapi) : Hastaların klinik ihtiyaçlarına uygun, bireysel özelliklerini karşılar dozda, gerekli zaman süresince kendileri ve içinde yaşadıkları toplumun ödeyebileceği maliyette ilaç kullanımıdır.
Akılcı İlaç Kullanımı, bir hastalığın önlenmesi, kontrol altına alınması veya tedavi edilmesi için bir ilacın kullanılmadan önce mutlaka 5 yönden doğru olduğundan emin olmaktır.
- Doğru ilaç
- Doğru kişi için
- Doğru miktarda
- Doğru zamanda
- Doğru şekilde ( yutma , çiğneme gibi )
4. SORUMLU EKİP
Kurumumuzda Akılcı İlaç Kullanımına yönelik politikaların belirlenmesi ve bunların uygulanması için ; “Akıllı İlaç Kullanımından Sorumlu Ekip” kurulmuştur.
Akılcı İlaç Kullanımı Sorumlu Ekibin Görev Tanımı :
Hastanemiz için akılcı ilaç kullanımı ile ilgili politikaları belirlemek.
- Akılcı ilaç kullanımı ile ilgili hastane içindeki mevcut durumu değerlendirmek, çalışmalar planlamak ve uygulamak.
- Kurumda konu ile ilgili farkındalık oluşturmak ve konu ile ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak
- Hekim ve Personele bu konuda eğitim planlamak ve uygulamak.
- Ayaktan ve yatan hastalara konu ile ilgili eğitim verilmesini sağlamak.
- Düzenli olarak ekip sorumlusu başkanlığında 3 ayda bir veya ihtiyaca göre daha sık toplanmak. (Toplantılar en az 5 kişinin katılımı ile yapılmalı ve salt çoğunluk ile karar alınmalıdır.)
- Yürütülen faaliyetleri 6 ayda bir il sağlık müdürlüğüne rapor halinde sunmak.
5. KURUMUMUZ AKILCI İLAÇ POLİTİKASI
- Doğru tanıya dayanmak.
- Uygun ilacı seçmek; gereken dozunu, uygun yoldan ve tedavi sanatı ile sunmak ve yeterli süre kullanmak.
- Tedavi başarısını değerlendirmek; yan etkileri ve hastanın uyumunu izlemek.
- Birden çok ilaç kullanılacaksa etkileşimlerini değerlendirmek.
- Tasarlanan tedavinin gerçekleşebilirliğini ve mâliyetini dikkate almak.
- Tüm çalışanlarımızda ve hastalarımızda akılcı ilaç kullanımına yönelik farkındalık oluşturmak
- Akılcı ilaç kullanım anlayışını başta tüm sağlık çalışanlarımız olmak üzere tüm çalışanlarımıza, hasta ve hasta yakınlarımıza bilgilendirme araçları kullanarak farkındalık kazandırmak ve davranış değişikliği oluşturmaktır.
6. SORUMLULUKLAR
6.1. Hekimler :
- Hastaya doğru tanının konulması
- Tedavi amaçlarının belirlenmesi
- Değişik seçenekler içerisinden etkinliği kanıtlanmış güvenilir tedavinin seçilmesi
- Uygun bir reçete yazılması
- Hastaya açık bilgiler ve talimatlar vererek tedaviye başlanması
- Tedavinin sonuçlarının izlenmesi ve değerlendirilmesinden sorumludurlar.
- Hekim tarafından hastanın sorunu tanımlanmalı, en iyi şekilde anamnez alınmalı ve tedavi amaçları belirlenmelidir.(İlacın hasta için etkinliği, güvenliliği, uygunluğu ve maliyeti)
- Hekim tarafından ilaç tedavisinin gerekli olup olmadığına karar verilmelidir.
- Hastanın kullandığı diğer ilaçlar ve alışkanlıklar sorgulanmalıdır.
- Hastanın tedaviye uyumunu arttırmak için ilaç tedavisi basitleştirilmeli, hastaya uygun formlar verilmelidir.
- Hastaya ve yakınına ilaç ve kullanımı hakkında yeterli ve anlaşılır bilgiler verilmelidir.
- Anlaşılması kolay bir reçete düzenlenmeli, hasta yakınının da ilaç kullanımını denetlemesi sağlanmalıdır.
- Tedavinin etkinliği takip edilmeli duruma göre doz artımı veya tedavinin sonlandırılmasına karar verilmelidir.
6.2. Hemşireler:
- Hekim tarafından verilen ilaç tedavilerinde hastaların takibini yaparak ilaç etkinliğinin rapor edilmesinden
- Güvenli ilaç kullanımı konusunda hastaların yatış süresince bilgilendirilmesinden ,
- Tedavi süresince hekimle iletişim halinde olmaktan sorumludurlar.
- Hekim tarafından hastanın sorunu tanımlanmalı, en iyi şekilde anamnez alınmalı ve tedavi amaçları belirlenmelidir. ( İlacın hasta için etkinliği, güvenliliği, uygunluğu ve maliyeti gibi.)
- Hastaların yatarak tedavisinde hastaya hekim tarafından uygulanacak ilaç tedavisi hakkında bilgi verilmeli ve bu bilgi hemşiresi tarafından pekiştirilmelidir.
- Hemşireler tarafından yapılan tedavi takiplerinde İlaç Güvenliği Prosedürü, Advers Etki, Sözel Order, Yüksek Riskli İlaçların Yönetimi talimatlarına, ilaç uygulamalarında karşılaşılan sorunlarda ilaç hatalarının önlenmesinde güvenlik raporlama sistemi talimatına göre hareket edilmelidir.
7.Kurumumuzda hastanın probleminin tanımlanmasında aşağıdaki maddelere dikkat edilir
- Hastalık veya rahatsızlık,
- Altta yatan hastalığa ait belirtiler,
- Psikolojik veya sosyal problemler, anksiyete,
- Tedaviye uyumsuzluk
- İlaçların yan etkileri
- Yeniden ilaç yazdırma isteği(polifarmasi),
- Koruyucu tedavi isteği
Hastanın Bilgilendirmesi
- Hasta hastalığı ve tedavisi hakkında bilgilendirilir.
- İlaç ve ilaç dışı tedavi ile ilgili talimatlar ve uyarılar anlatılır.
- Hastanın bilgilendirilmesinde aşağıdaki unsurlara dikkat edilir.
İlacın Etkileri:
- İlaç neden gereklidir,
- Hangi semptomlar düzelecek
Yan Etkileri:
- Nelerdir, nasıl fark edilir?
- Ne kadar ciddidir, nasıl tedavi edilir?
Talimatlar
- İlaç nasıl alınmalı, ne zaman alınmalı?
- Ne kadar süre devam edilmeli?
Uyarılar:
- İlaç ne zaman alınmamalı,
- Azami doz nedir?
Kontrol:
- Ne zaman gereklidir?
- Hangi durumlarda daha önceden gelmelidir?
- Hastanın Anlayıp-Anlamadığı:
- Hastanın soru sormasına fırsat verilir,
- Hastanın anlayacağı terimler kullanılır,
Tedavi:
- Hasta için tedavi amacı belirlenir,
- Daha önce bu endikasyon için seçilen tedavinin hasta için etkililik, güvenlilik, uygunluk ve maliyet açısından doğru seçenek olup olmadığı sorgulanır.
- Alternatif tedavi planlarının uygulanabilirliği ve maliyetleri dikkate alınarak seçim yapılır.
- Doğru hastaya, doğru ilaç verilmesi
- Hasta hastalığı ve tedavisi hakkında bilgilendirilir.
- İlaç ve ilaç dışı tedavi ile ilgili talimatlar ve uyarılar anlatılır.
- Hekimin yazdığı ilacın doğru anlaşılması dozajların ve saatlerin doğru alınması ve hastaya doğru şekilde yapılması
- İlaç envanterinin doğru tutulması,
- İlaçlara sadece yetkili kişilerin ulaşabilmesi,
8. SONUÇLARIN İZLENMESİ:
- Tedavini sonuçları izlenir, gerekirse tedaviye devam edilir veya durdurulur.
9. SONUÇ DEĞERLENDİRİLMESİ:
- Tedavi başarılı olmadıysa başarısızlık nedenleri anlaşılması için basmaklar gözden geçirilir.
10. YAN ETKİLERİN BİLDİRİMİ:
- İlaç kullanımında ortaya çıkan istenmeyen yan etkiler izlenir ve bildirimi yapılır.
- Hasta için tedavi amacı belirlenmelidir.
- Daha önce bu endikasyon için seçilen tedavinin hasta için etkililik, güvenlilik, uygunluk ve maliyet açısından doğru seçenek olup olmadığı sorgulanmalıdır
- Alternatif tedavi planlarının uygulanabilirliği ve maliyetleri dikkate alınarak seçim yapılmalıdır.
- Doğru hastaya, doğru ilaç verilmelidir.
- Hekimin yazdığı ilacın doğru anlaşılması dozajların ve saatlerin doğru alınması ve hastaya doğru şekilde yapılması gerekmektedir.
- İlaç envanteri doğru tutulmalıdır.
- İlaçlara sadece yetkili kişilerin ulaşabilmelidir.
- Tedavini sonuçları izlenmeli, gerekirse tedaviye devam edilmeli veya durdurulmalıdır.
- Tedavi başarılı olmadıysa başarısızlık nedenleri anlaşılması için basmaklar gözden geçirilmelidir.
- İlaç kullanımında ortaya çıkan istenmeyen yan etkiler izlenir ve bildirimi yapılmalıdır.
- Hasta hastalığı ve tedavisi hakkında bilgilendirilir.
- İlaç ve ilaç dışı tedavi ile ilgili talimatlar ve uyarılar anlatılır.